Agrega Nedir?,
Hazır Beton üretiminde kullanılan kum, çakıl, kırmataş, Dere Malzemesi gibi malzemelerin genel adına AGREGA denir.
Beton içinde hacimsel olarak %60-75 civarında Kullanılan reçeteye göre farklılık yer işgal eden agrega önemli bir bileşendir. Agregalar tane boyutlarına göre ince (kum, kırma kum.. gibi) ve kaba (çakıl kırmataş… gibi) agregalar olarak ikiye ayrılır.
Kullanılacak olan agregalar Şu özelliklere sahip olmalıdır;
- Sert, dayanıklı ve boşluksuz olmaları,
- Zayıf taneler içermemeleri (deniz kabuğu, odun, kömür… gibi)
- Basınca ve aşınmaya mukavemetli olmaları,
- Toz, toprak ve betona zarar verebilecek maddeler içermemeleri,
- Yassı ve uzun taneler içermemeleri,
- Çimentoyla zararlı reaksiyona girmemeleridir.
Hazır Betonda kullanılacak olan Agregaların elek analizi, yassılık, özgül ağırlık ve su emme gibi deneyleri düzenli periyotlarda yapılması gerekmektedir.
Betonda kullanılacak olan agregalar “TS 706 en 12620 Beton Agregaları” Ulusal Standardımıza uygun olmalıdır.
Kullanım alanlarına göre Yapı malzemeleri yönetmenliğinde belirtilen agregalar CE belgesi almak zorundadır.
Ce Belgesi alması gereken Agrega Standartları Başlıca;
EN 12620+ A1 Beton agregaları
EN 13043 Yollar, havaalanları ve trafiğe açık diğer alanlardaki bitümlü karışımlar ve yüzey uygulamalarında kullanılan agregalar
EN 13055-1 Hafif agregalar – Bölüm 1: Beton, harç ve şerbette kullanım için
EN 13055-2 Hafif agregalar – Bölüm 2: Bitümlü karışımlar ve yüzey işlemleri ile bağlayıcısız ve bağlayıcılı uygulamalarda kullanım için
EN 13139 Agregalar – Harç yapımı için
EN 13242+A1 İnşaat mühendisliği işleri ve yol yapımında kullanılan bağlayıcısız ve hidrolik bağlayıcılı malzemeler için agregalar
EN 13383-1 Koruma tabakası taşları (zırh taşı)
EN 13450 Demiryolu balastları için agregalar
1. Agrega Deneyleri
• Numune alma
• Elek analizi
• Granülometri
• İncelik modülü
• Özgül ağırlık
• Agregalarda rutubet durumu
• Birim ağırlık
• Komposite
• Dona dayanıklılık
2. Günlük İmalat Deneyleri
• Biçim ve boyutların kontrolü
• Renk, doku, çatlama, pullanma vs. kontrolü
• Düzlük, bombe ve yüzey tabaka kalınlığının ölçülmesi
3. Sertleşmiş Beton Kaplama Bloklarının Deneyleri
• Karakteristik eğilme dayanımı
• Su emme
• Donma / çözülme
• Birim ağırlık
İyi bir beton üretimi için agregalarda bulunması gereken şartlar şunlardır:
1. Tane dağılımı (granülometrik bileşim) TS 706’nın gereklerini yerine getirmelidir. Boşluksuz bir beton karışımı elde edilmesine elverişli olmalıdır.
2. Tane şekli kübik olmalıdır. Şekilce kusurlu (yassı ve uzun) taneler içermemelidir.
3. Tane dayanımı, istenen özellikte bir betonun yapımı için yeterli olmalıdır. Sert, dayanıklı ve boşluksuz olmalıdır. Aşınmaya dayanımlı olmalıdır.
4. Sık sık donma-çözülme etkisinde kalan betonlar için kullanılan agrega, dona dayanıklı olmalıdır.
5. Kil, silt, mil ve toz gibi beton dayanımını ve aderansı olumsuz etkileyen zararlı maddeler içermemelidir.
6. Organik kökenli ve hafif maddeler içermemelidir.
7. Beton ve betonarmenin durabilitesini olumsuz yönde etkilememelidir. Agregalar sertleşmiş betonda zararlı hacim artışına ve bu nedenle tahribata neden olabilen sülfatlar, donatı korozyonuna neden olabilecek bazı tuzlar ve klorür içermemelidir.
8. Betonda alkali silika reaksiyonuna neden olabilecek aktif silisleri içermemelidir